Tentoonstellingen Jenevermuseum

Zomertentoonstelling 2024: Joni Kling - Achter de Borrel
Live painting sessie Zaterdag 27 en Zondag 28 Juli

Kunstenaar Joni Kling brengt met live-painting een nieuwe dimensie aan het museumbezoek. Geïnspireerd door het Schiedamse jeneververleden en -heden, maakt ze een deel van de te tonen werken live op locatie. De tentoonstelling loopt van 21 juli tot 3 november.

Zomertentoonstelling
Jaarlijks presenteert het Jenevermuseum een artistieke zomertentoonstelling. Vorig jaar was ’Sterk Schiedam’ van Roos Kramer, waarin monumenten van Schiedam een nieuwe interpretatie kregen, een groot succes. Dit jaar pronken werken van Willem de Kooning-alumnus Joni Kling. Omdat ze jarenlang werkzaam was in haar atelier op het terrein van de Glasfabriek, heeft Joni een diepe band met Schiedam. Haar multidisciplinaire en autonome kunstwerken hebben haar een herkenbare plek in het culturele landschap van de regio opgeleverd.

Inspiratie en verbinding
In ‘Joni achter de Borrel’ valt van alles samen. Oud en nieuw werk. Hippe kunst van nu en oude ambachten. De kunst van Joni werpt nieuw licht op een bij velen bekend jeneververhaal en prikkelt de bezoeker bij wie dit verhaal nog onbekend was. Zo is de tentoonstelling voor zowel Schiedammers als niet-Schiedammers de moeite waard.
Joni liet zich vooraf inspireren door jeneverstad Schiedam en dan met name de geschiedenis van de ambachten. De zakkendagers, de mouters, de branders en meer vormen de bron van haar inspiratie. Deze inspiratie deed ze op in het museum, in het depot maar natuurlijk vooral in Schiedam. Deze werken belichten de mensen die letterlijk en figuurlijk ’achter de borrel’ staan.

Live painting sessies
Naast reeds bestaande werken, zijn ook nieuwe, nooit eerder getoonde werken van Joni te bewonderen. Hiervoor vinden vier live paint sessions plaats. Hier krijgt het publiek de unieke kans Joni live aan het werk te zien. Zo is ‘achter de borrel’ ook ‘achter de schermen’ te zien.
Joni gaat in de Melcherszaal schilderijen maken met als thema De Jeneverindustrie en/of het Jenevermuseum. Het is een vervolg op het reeds geëxposeerde werk.
Op de volgende dagen kun je haar live aan de slag zien tijdens de openingstijden van het museum:
Zaterdag 27 en Zondag 28 Juli
Zaterdag 24 en Zondag 25 Augustus

Terwijl Joni aan het werk is, kun je haar gerust vragen stellen of een praatje maken over haar werk.

De zomertentoonstelling ’Joni Achter de Borrel’ biedt een verrassende en vernieuwende blik op de jenevergeschiedenis. De officiële opening van de tentoonstelling vindt plaats op 21 juli om 14:30 uur.

Marita Beukers ontwerpt etiket voor 20ste Vriendenfles

Dit voorjaar verschijnt de twintigste Vriendenfles; een bijzondere uitgave van de vereniging Vrienden van het Jenevermuseum. Jaarlijks nodigen de vrienden een Schiedamse kunstenaar uit om een etiket voor de fles te ontwerpen. Dit keer valt de eer te beurt aan Marita Beukers. Haar voorouders hadden een distilleerderij in het pand, waar ook al twintig jaar het Jenevermuseum is gevestigd.

Ik ben sinds 2000 lid van stichting KunstWerkt in Schiedam en doe graag mee aan allerlei projecten. Communiceren met mede-kunstenaars vind ik heel fijn. Gewoon samen alles doen, samen projecten doen. Ik heb bijvoorbeeld in de stijl van De Stijl een ode aan de Hef (brug in Rotterdam, red.) gebracht. Ik heb de Victory Boogie Woogie van Mondriaan als uitgangspunt genomen en in mijn kleuren als Ode aan de Hef vertaald. Bij de stichting KunstWerkt word je uitgenodigd, uitgedaagd om uit je comfort zone te stappen en met een heel ander onderwerp jouw skills te laten zien.
Ik ben een Rotterdamse maar mijn vader komt van oorsprong uit Schiedam. Die is daar geboren. En zijn vader had daar een bedrijf en we zijn natuurlijk ook van de jenever. Eind 1680 zijn mijn voorouders vanuit Duitsland de Rijn komen afzakken en hebben in Schiedam jeneverstokerijen gesticht.
Er waren drie broers Beukers en van één van deze heren stam ik af. De jeneverstokerij waar nu het Jenevermuseum is gevestigd, dat is het startpunt van mijn familie geweest. Die zijn rond 1900 failliet gegaan en van daaruit is mijn overgrootvader een smederij begonnen. Hij heeft onder andere de fontein op het Binnenhof in Den Haag gemaakt.

Wat is jouw relatie tussen kunst en jenever?
Het is een onderwerp dat ik een aantal jaren geleden heb opgepakt, toen de stichting KunstWerkt met het Jenevermuseum een project aanging. Ik ontdekte dat de familie Beukers nog heel veel spullen had in het museum en in het depot. Toen heb ik in het depot heel veel foto’s gemaakt. Ik mocht daar de originele Bekeur flessen niet meenemen om een collage van te maken en heb dus een 3-D collage gemaakt van flessen die ons aangereikt waren.

Hoe gaat de twintigste fles eruit zien?
Ik ga uit van een collage van jeneverflessen. Het wordt een soort glasbak-achtig gebeuren. Daaruit kies ik een vorm die past op een jeneverfles. Toen ik op zoek was naar allerlei informatie over de Beukersfles, zag ik dat mijn voorouders de Gallische haan vaak hebben gebruikt als logo. Eén van deze hanen gebruik ik ook in mijn ontwerp. Het is gewoon leuk dat het de twintigste fles is. Het is natuurlijk een eer dat ik dit als Beukers kan doen”.

Blauw van de Jenever

Keramiek in de jeneverindustrie
Van 14 oktober 2023 tot 28 april 2024 in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam

Het belangrijkste aspect dat tijdens deze tentoonstelling wordt uitgelicht is de diversiteit van decoraties en de traditionele thematiek van het ideale Nederland zoals de toerist dat kent. Denk daarbij aan oranjekeramiek, oer-Hollandse landschappen, figuren in klederdracht en herinnerings-aardewerk. Daarbij is de expositie visueel aantrekkelijk en laat deze tentoonstelling de diversiteit van blauw-wit gedecoreerd aardewerk zien aan een breder publiek.

Topstuk van de tentoonstelling
Het topstuk is een groot kaststel van de firma Bols dat vervaardigd is bij de Porceleyne Fles en waarop de diverse historische locaties van Bols zijn geschilderd. Een unieke kans voor het publiek om deze objecten te komen bekijken, want dit kaststel staat meestal op een locatie die niet openbaar toegankelijk is.

Het gebruik van keramiek in de jeneverindustrie
De 19de eeuw in Nederland kenmerkt zich door industriële ontwikkeling. De Schiedamse jeneverindustrie is daar geen uitzondering op. Succesvolle ondernemingen krijgen aan het begin van de 20ste eeuw bovendien oog voor de decoratieve kunsten in relatie tot reclame- en verpakkingsmateriaal. Dat het traditionele decor van Delfts blauw – ons oer-Hollandse product – ook wordt gebruikt voor jeneverflessen, is dan ook logisch. Twee mooie Nederlandse producten worden met elkaar gecombineerd, en dat in allerlei varianten.

Samenwerking
In deze tentoonstelling werkt het Nationaal Jenevermuseum Schiedam samen met verschillende instellingen en bedrijven. Met het Stedelijk Museum Schiedam wisselt het Jenevermuseum informatie en bruiklenen uit, Bols Heritage Foundation heeft ook enkele bruiklenen toegezegd en het veilinghuis Vendu Rotterdam verzorgt de expertise op de keuringsmiddag die op 16 november plaatsvindt. De tentoonstelling is een samenwerking van het Jenevermuseum met Suzanne Klüver, oud-conservator Kunstnijverheid bij Museum Prinsenhof Delft.

Activiteiten
Dinsdag 17 oktober lezing 'Proost! Van bobbejak tot jeneverfles. Drank- en drinkgerei van Delfts aardewerk.' door Suzanne Klüver
Donderdag 16 november taxatie dag in samenwerking met veilinghuis Vendu Rotterdam. Bezoekers kunnen kunst en antiek meenemen waarvan ze willen weten wat het is en hoeveel het waard is.
KLM-huisjes ruilbeurs 11 februari. Het Jenevermuseum staat in het teken van de ruilbeurs voor de Delfts blauwe KLM huisjes.

TAXATIEDAG PRACHT & PRUL

Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam organiseert in samen-werking met Veilinghuis Vendu Rotterdam op donderdag 16 november een Taxatiedag ‘Pracht & Prul’. Op zoek naar de verborgen schatten in je huis? Wil je weten wat die erfstukken echt waard zijn? Of ben je gewoon nieuwsgierig naar de waarde van dat kopje van oma, die oude jeneverfles of een schilderij dat al jaren op zolder staat? Iedereen is welkom op deze Taxatiedag, die plaatsvindt in het kader van de tentoonstelling ‘Blauw van de Jenever, keramiek in de jeneverindustrie’.

Hoe werkt het?
Om te zorgen dat alles soepel verloopt op de Taxatiedag, vragen we je vriendelijk om je van tevoren te registreren. Dit helpt ons om wachttijden te minimaliseren en een efficiënte taxatieservice te bieden.
Onze experts zullen je bezittingen zorgvuldig beoordelen en taxeren. Je ontvangt een deskundige schatting van de waarde en extra informatie over je items.

Wat kun je verwachten?
Tijdens onze Taxatiedag kun je al je bezittingen laten beoordelen door ervaren experts en taxateurs. Of het nu gaat om antiek, sieraden, kunst, meubels, munten, postzegels, of andere (waardevolle) items, onze deskundigen staan voor je klaar om hun inzichten en expertise met je te delen.

Toegang en kosten
Het museum is op deze Taxatiedag, donderdag 16 november, gratis te bezoeken.

Lezing 'Proost! Van bobbejak tot jeneverfles. Drank- en drinkgerei van Delfts aardewerk.'

Ter ondersteuning van de tentoonstelling 'Blauw van de Jenever, Keramiek in de jeneverindustrie' geeft Suzanne Klüver op dinsdag 17 oktober een lezing genaamd 'Proost! Van bobbejak tot jeneverfles. Drank- en drinkgerei van Delfts aardewerk.' Suzanne vertelt over het ontstaan van Delfts aardewerk en welke bijzondere voorwerpen voor het nuttigen van alcoholische dranken er door de eeuwen heen zijn gemaakt.

Aanmelden is niet meer mogelijk hiervoor

RUILBEURS KLM-HUISJES
11 februari 2024 12.00 uur - 17.00 uur

Deze unieke huisjes bestaan al sinds de jaren 50 en zijn een echt collectors item! Je ontvangt er een wanneer je in Business Class reist op een intercontinentale route. Deze miniaturen van de karakteristieke Hollandse huisjes zijn gevuld met jenever van Bols. Het is een gewild verzamelobject waarin een levendige ruilhandel is ontstaan.

Mis je net dat ene ontbrekende huisje in je collectie, zoek je dat ene huisje uit je stad of wil je beginnen met verzamelen van KLM-huisjes? Kom dan op zondag 11 februari naar de KLM-huisjes ruilbeurs in het Jenevermuseum.

Tafel huren?
Wil je een tafel huren om je huisjes uit te stallen? Stuur een mailtje naar [email protected]

Praktische informatie
Toegang tot de ruilbeurs KLM-huisjes dag is gratis, je betaalt alleen de entreeprijs voor het museum. Gratis entree met Rotterdampas, Museumkaart en Vrienden van het Jenevermuseumpas!

Datum: Zondag 11 februari 2024
Openingstijden KLM huisjes ruilbeurs: 12.00 tot 17.00 uur

Je kan meteen van de gelegenheid gebruik maken om de tentoonstelling ‘Blauw van de Jenever, keramiek in de jeneverindustrie’ te bezoeken, daar kan je 104 KLM huisjes bekijken. Er zijn veel andere fabrikanten van delfts blauwe huisjes, maar op deze dag zijn alléén KLM huisjes te vinden.

Op donderdag 7 december presenteert Museum Sophiahof, in samenwerking met het Jenevermuseum de talkshow: Schiedamse jenever: van Indië tot nu

Tijdens 'The Explainers #5: Schiedamse jenever: van Indië tot nu’ verkent Museum Sophiahof de rol van jenever in cultuur en maatschappij. Tijdens de koloniale overheersing van het huidige Indonesië was het de meest geïmporteerde sterke drank. Jenever was niet alleen bedoeld voor consumptie, maar diende onder andere ook als handelswaar en speelde een belangrijke rol in de sociale gelaagdheid tijdens het koloniale tijdperk.

Tijdens de The Explainers verkennen we de invloed van jenever op de sociale dynamiek binnen de koloniale samenleving. Hoe fungeerde jenever als een medium voor culturele uitwisseling tussen inheemse en koloniale groepen? En welke invloed heeft koloniale geschiedenis op de huidige jeneverindustrie?

Programma
Voor de vijfde editie van The Explainers wordt de Sophiazaal omgetoverd tot een kleine expositieruimte met collectie-stukken van het Nationaal Jenevermuseum Schiedam over o.a. handelshuizen in voormalig Nederlands-Indië (1900-1930). Collectiebeheerder Henk Hettinga geeft hierbij uitleg. Vervolgens gaat host Chrissy Flohr de diepte in met Leroy Fisscher over de sociale rol van jenever in voormalig Nederlands-Indië. Voor het Jenevermuseum deed Leroy onderzoek naar nationalisme in jeneverreclame, organiseerde eerder de lezingenreeks 'Jenever in Indië' en is nog steeds nauw betrokken bij collectieplan van het museum.

Spoken word artist en stadsdichter van Zaanstad Lisa van Tongeren verzorgt een live wrap-up van het programma met een dichterlijke reflectie. De avond eindigt in ons Museumcafé met een gin-jeneverproeverij verzorgd door Nationaal Jenevermuseum Schiedam. Zij schenken naast hun eigen product ook twee producten die hun oorsprong vinden op de Molukken. Zo is ook in de huidig gin en jeneverindustrie de invloed van onze koloniale geschiedenis terug te vinden.

18.30 uur - Zaal open en gelegenheid om mini-expo te bezoeken
19.00 uur - Start programma met Leroy Fisscher en spoken word artist Lisa van Tongeren
20.15 uur - Borrel met Jenever proeverij
21.30 uur - Einde programma

Tickets Zien wij jou donderdag 7 december 2023 in Museum Sophiahof? Een ticket kost € 15,00 inclusief jeneverproeverij.

Zondag 12 november om 14:00 uur
Lezing: De legende van Pinneke Proost

De lezing wordt verzorgd door John Wigmans en Hans van der Sloot. John Wigmans zal ingaan op de totstandkoming van het boek over de legende en de rol van de Marten Toonderstudio hierin. Hans van der Sloot zal vertellen over de achtergronden – de wereldoorlog was gaande - waaronder de legende is tot stand gekomen.

Het ging oorspronkelijk om een reclameboekje, eind 1943 gemaakt in opdracht van distillateur Herman Jansen, om te verspreiden direct na de oorlog. Het boekje is getiteld ‘Het recept van Pinneke Proost’ en gaat over het ontstaan van Kabouterjenever. Verantwoordelijk voor het ontwerp en de tekst was niemand minder dan Marten Toonder!!! Iedereen kent hem van de heer Bommel en Tom Poes verhalen. Herman Jansen en Marten Toonder hadden een hechte band. Dit alles speelde tijdens de oorlog. Mede daarom is het boekje toen wel gemaakt, maar helaas niet uitgegeven. Pas 50 jaar later, in 1995, kwam het ervan en werd het boekje uitgegeven in een beperkte oplage. John Wigmans kan alles vertellen over de voorgeschiedenis van het boekje. Hans van der Sloot zal nader ingaan op de relatie tussen Marten Toonder en distillateur Herman Jansen met name wat die relatie betekende in oorlogstijd en hoe ze zich verhielden tot de Duitse bezetter.

Aanmelden is niet meer mogelijk hiervoor

Vanaf 15 juli Sterk Schiedam
‘Een expositie over historisch Schiedam’ door Roos Kramer verlengd tot 1 oktober

15 juli – 1 oktober Nationaal Jenevermuseum Schiedam

Deze zomer is er in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam de expositie Sterk Schiedam. ‘Een expositie over historisch Schiedam’ door Roos Kramer te zien. De expositie wordt als het ware een tijdlijn van de afgelopen 748 jaar, waarin verschillende plekken en monumenten in geheel eigen tekenstijl worden tentoongesteld en die laten zien hoe de stad tot de dag van vandaag is geworden.

Schiedam 750 jaar
In 2025 bestaat Schiedam 750 jaar. Een mooi moment om alle verhalen van de afgelopen jaren vast te leggen. De stad heeft zich ontwikkeld tot een stad met een rijke historie die tot de dag van vandaag nog steeds zichtbaar is. Je proeft en ruikt het ambacht als je door de stad loopt, het borrelt en het bruist in de stad. Voor de expositie ‘STERK Schiedam’’ dompelt Roos zichzelf volledig onder in de Schiedamse historie en ambacht om uiteindelijk tot een kunstwerk te komen waarin 750 jaar Schiedam te zien is. Behalve bestaand werk zal er ook een aantal nieuwe werken van Roos te zien zijn.

Over Roos Kramer
Ik ben Roos en ik woon in het prachtige Schiedam. Ik werk met veel passie voor design en storytelling als visueel verhalenverteller en illustrator. Als ontwerper transformeer ik verhalen, herinneringen en gebouwen op geheel eigen wijze om tot unieke kunstwerken.
Een sterk visueel verhaal!
Voor de expositie ‘STERK Schiedam’’ dompel ik mezelf volledig onder in de Schiedamse historie en ambacht. In 2022 verzorgde ik het ontwerp van het etiket voor de Branderswijn van het Jenevermuseum.

De stad te Gast
Ter versterking van de band met de stad en om organisaties en instellingen de gelegenheid te bieden zichzelf en hun ideeën te presenteren is het project “de stad te gast” gestart.

Lezing Cor Bouwstra: ‘Terug naar de bron, het Jenevermuseum revisited’.

Op vrijdag 23 juni om 15:00 uur houdt Cor Bouwstra een lezing over de restauratie van de panden Lange Haven 74-76, na de brand van 1985 onder de titel:

‘Terug naar de bron, het Jenevermuseum revisited’.

Na de brand in 1985 stonden de panden aan de Lange Haven 74 - 76 enkele jaren leeg, totdat Het Nationaal Gedistilleerd Museum, later omgedoopt tot Nationaal Jenevermuseum Schiedam, er werd gevestigd.

Herbouw en reconstructie van de branderij
Cor Bouwstra en Ronalt Osterholt waren betrokken bij de (her)bouw van het Jenevermuseum, destijds bekend als De Gekroonde Brandersketel. Bouwstra fungeerde als restauratiearchitect en Osterholt als architect. Ze werkten aan de herbouw van het pand en de reconstructie van de historische branderij, evenals de herinrichting tot museum. Het project, onder de inspirerende leiding van Jos Gunneweg, is uniek en eenmalig gerealiseerd. Jos Gunneweg is degene die destijds het initiatief nam om het Jenevermuseum in deze panden te vestigen.

Over Cor Bouwstra
Gedurende zijn carrière als restauratiearchitect heeft Cor Bouwstra veel bijzondere restauraties uitgevoerd, waaronder de Waalse kerk in Amsterdam, het "Achterhuis" met de reconstructie van het Voorhuis, de herbouw van drie kerken na brand, de restauratie van kasteel de Haar en het Provinciehuis in Haarlem. Momenteel is hij betrokken bij de grootschalige restauratie van het Aquarium van Artis.

De lezing vindt plaats in het kader van de tentoonstelling ‘Brand bij de branders’, die te zien is in het Jenevermuseum tot en met 2 juli 2023.

R.SV.P.
U en uw partner of collega zijn van harte welkom. Aanmelden kan via een email naar [email protected] Graag met vermelding van de datum 23 juni en het aantal personen. Inloop op 23 juni is vanaf 14.30 uur en de lezing begint om 15.00 uur.
Wij hopen u graag te zien op 23 juni.
N.B. de toegang is gratis. Als u een museumkaart of een Rotterdampas graag meenemen.

‘Brand bij de Branders’:
Branden in de jeneverindustrie in Schiedam

In het Nationaal Jenevermuseum Schiedam is van 6 april tot 2 juli 2023 de tentoonstelling ‘Brand bij de Branders’ te zien.
Foto’s, objecten, maar ook verhalen van Schiedammers die getuige waren van de grote branden in de jeneverindustrie in Schiedam.
Drie grote branden staan centraal: stoombranderij De Kraton en molen
De Palmboom in 1901, distilleerderij De Locomotief in 1985 en molen
De Walvisch in 1996.
Behalve aan de branden is op deze expositie aandacht voor de herbouw en restauraties. Ook komen de acties aan de orde die er waren: voor hulp aan de werkloos geworden arbeiders in 1901 en voor de herbouw van De Walvisch die weer kon draaien in 1999.
De expositie is opgezet in samenwerking met de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond, in het bijzonder met de brandweer Schiedam.
De acties en de geschiedenis van de brandweer komen aan bod.
Tijdens de tentoonstelling zijn er regelmatig lezingen en educatieve activiteiten.

Tentoonstelling Aldo Hoeben in de Melcherszaal 'Uit Mijn Hoofd'

Aldo Hoeben (1975) is beeldend kunstenaar die lichtkunst-installaties, interventies en beelden ontwerpt. Door zijn achtergrond als ontwerper en software ontwikkelaar zit in zijn werk altijd een technologische component. Afgelopen december nam hij tegelijkertijd deel aan het Winterlicht festival met "Een Sprong Konijnen" en het Schiedam Opgelicht project van het Stedelijk Museum Schiedam met zijn interactieve projectie "Trekvaart" op de Korenbeurs.

Naar aanleiding van de opdracht voor het etiket van de Vriendenfles heeft het Nationaal Jenevermuseum Aldo de kans gegeven om een expositie in te richten. In de expositie "Uit Mijn Hoofd" laat hij een selectie van zijn diverse werk zien. Aldo maakt zijn werk meestal locatie-specifiek en/of speciaal voor een thematische expositie of festival, en het is dan ook zeldzaam dat er meerdere werken van zijn hand op één locatie te zien zijn. De expositie is te zien in de Melcherszaal 19 februari, tot en met 2 april.

Een uitgebreid interview met Aldo Hoeben is hieronder te zien..

Lezing ‘De kleine goden van het jeneverrijk’ volgeboekt.

Historicus Leroy Fisscher heeft zich verdiept in Schiedam, jenever en de rooms-katholieke kerk tijdens zijn stage bij het Nationaal Jenevermuseum Schiedam. Zijn bevindingen licht hij zaterdag 21 augustus toe tijdens een lezing, die om 13.00 uur begint. De lezing is getiteld ‘De kleine goden van het jeneverrijk’, naar een citaat van de Schiedamse romanschrijver Daan van der Zee in zijn boek De Brandende Stad.

De lezing is ook via YouTube te volgen.

Lezing ‘Pelgrimsreize’ van J.H. van Gent.

De succesvolle serie lezingen in het Jenevermuseum kreeg op zaterdag 4 september een vervolg met een bijzonder verhaal. Historicus David van Gent gaf vanaf 13.00 uur een lezing over zijn betovergrootvader, J.H. van Gent. Tijdens de lezing ‘Pelgrimsreize van J.H. van Gent naar het Heilige Land’ zullen anekdotes over deze Schiedamse brander, zijn pelgrimsreis en over de familie Van Gent centraal staan.

David van Gent werkt aan een proefschrift over de Nederlandse rol bij de totstandkoming van het Suezkanaal. In die periode (1855-1869) overlijdt, op 29 november 1859, zijn betovergrootvader, Joannes Hermanus van Gent te Alexandrië. Tijdens de lezing komen toehoorders onder andere meer te weten over de pelgrimsreis die J.H. van Gent naar het Heilige Land maakte samen met de heren Van Leeuwen en Snickers, de latere bisschop van Haarlem.

Expositie
De lezing is georganiseerd in het kader van de tentoonstelling ‘Begraven Branders, vergeten begraafplaats aan de Vlaardingerdijk/Schiedam’, waar ook J.H. van Gent uiteindelijk zijn rustplaats vond. Deze expositie is een gezamenlijk initiatief van het Nationaal Jenevermuseum Schiedam en de Historische Vereniging Schiedam.

Tentoonstelling Straks gaat het Jenever Sneeuwen!
11 november 2022 – 3 februari 2023

Vanaf 11 november is in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam de tentoonstelling ‘Straks gaat het jenever sneeuwen’ te zien. In deze tentoonstelling staat drie eeuwen Nederlandstalige jeneverpoëzie centraal.

De titel ‘Straks gaat het jenever sneeuwen’ is gebaseerd op een gelijknamige bundel, waarin 148 jenevergedichten verzameld zijn. ‘De veelheid aan jeneverpoëzie, ook hedendaagse, nodigt ons uit om deze voor het voetlicht te brengen. Jenever kan de Muze wekken, maar komt ook veelvuldig zelfstandig in gedichten voor en wordt daarin bezongen, bejubeld, verguisd en beschuldigd. Het programma spreekt dan ook bewust diverse groepen aan; van poëten tot kroegtijgers en scholieren,’ aldus directeur Diederik von Bönninghausen.

Thema’s
In de Melcherszaal krijgen bezoekers vier thema’s gepresenteerd in dichtvorm: Romantiek, Schiedam & Nederland, Matrozen & Soldaten en Jaargetijden. Een vijfde thema – Graan -van Korrel tot Borrel – is in Museummolen De Walvisch te bewonderen.

Samenwerking met de Bibliotheek
Behalve de tentoonstelling worden in nauwe samenwerking met de Bibliotheek Schiedam diverse projecten gerealiseerd. De tentoonstelling wordt geopend met de jaarlijkse ‘Schrijvers aan de Toog’ op 10 november: In een aantal cafés en kroegen wordt voorgedragen uit eigen werk en uit de zeer rijke collectie jenevergedichten. De voordragers zijn landelijk bekende schrijvers en dichters met een duidelijk Schiedamse connectie. Verder worden gezamenlijk evenementen georganiseerd en staan educatieprogramma’s rondom de Poëzieweek (26 januari – 3 februari 2022) op de agenda. Tot slot nodigen het Nationaal Jenevermuseum Schiedam en de Bibliotheek Schiedam alle culturele instanties van Schiedam en omstreken uit om in te haken op deze manifestatie.

Tentoonstellingen
‘Straks Gaat het Jenever Sneeuwen’ is op meerdere locaties te ervaren. In de Melcherszaal van het Nationaal Jenevermuseum is er een gedichtenselectie. In Museummolen de Walvisch zijn er gedichten met een graanthema. En vanaf 10 december hebben de vitrines van de Korenbeurs een jeneverthema.
De tentoonstelling is een initiatief van het Jenevermuseum in Hasselt, Belgie.

Lezing Hans Overheul over jenever en literatuur op zaterdag 21 januari 2023

Neerlandicus Hans Overheul geeft op zaterdagochtend 21 januari - dit keer in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam- een lezing over jenever in de literatuur. Hiermee sluit hij aan op de tentoonstelling ‘Straks gaat het jenever sneeuwen’ die tot begin februari is te zien in het museum.

Dit keer dus geen lezing over een boek, maar een programma over gedichten, proza, jenever en Schiedam. Menig schrijver heeft ter inspiratie naar de fles gegrepen. Of dat altijd goed werk opleverde is twijfelachtig. Hoe dan ook ooit werd daar veel minder een geheim van gemaakt dan nu. Schuilgaan achter een zuil jeneverlucht had wel iets artistiekerigs. We gaan het zien. Verder zal Hans spreken over een literair fenomeen: Rynbende Blijmoedig Maandblad. Van 1928 tot eind jaren zestig (met een onderbreking tijdens de oorlogsjaren) gaf Distilleerderij Rynbende een tijdschrift uit ter promotie van hun waren. Een groot aantal destijds bekende schrijvers schreven bijdragen voor dit blad. Enige eis aan deze auteurs was, dat er drank in de verhalen voor moest komen. Het tijdschrift stond in eerste instantie onder redactie van schrijver Herman de Man. Na de oorlog voerde Simon Carmiggelt jarenlang de redactie.

Praktische informatie
Datum: zaterdag 21 januari van 10.30 tot 12.30 uur
Locatie: Nationaal Jenevermuseum Schiedam, Lange Haven 74, 3111 CH Schiedam
Entree: gratis
Vriendelijk verzoek: neem je Museum Kaart mee, als je die hebt.

Uitnodiging finissage expositie ‘De Molens, het gezicht van Schiedam

In het Nationaal Jenevermuseum Schiedam is nog tot en met zondag 28 augustus de expositie ‘De Molens, het gezicht van Schiedam’ te zien. De tentoonstelling wordt 28 augustus 2022 feestelijk afgesloten. Tijdens deze finissage houdt historicus Han van der Horst om 16.00 uur een lezing.

Stichting De Schiedamse Molens gaat samen met de Historische Vereniging Schiedam en Het Nationaal Jenevermuseum ieder kwartaal een lezing organiseren over Schiedam en Vakmanschap onder de naam ‘Schiedams Werk’. De eerste lezing in deze reeks vindt plaats tijdens de finissage op 28 augustus.

Vakmanschap en Schiedam
Han van der Horst zal om 16.00 uur het spits afbijten met zijn lezing over de combinatie Vakmanschap en Schiedam. De lezing zal gaan over Schiedamse monumenten, industrieel erfgoed, de kracht van een molen, reclameschilderingen voor de Monopole, drukkerijen, de scheepsbouw, de Glasfabriek en over jenever.

Bij het Nationaal Jenevermuseum Schiedam is de tentoonstelling tot en met 28 augustus 2022 te bekijken. De finissage start om 15.30 uur. Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam is gevestigd aan de Lange Haven 74. De toegang is gratis. Voor bezoek museum geldt de reguliere toegangsprijs.

17 maart – 3 juli 2022
Tentoonstelling Brandmerk! Verlengd
Brandijzers uit 100 jaar jeneverindustrie

Dit voorjaar is in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam de tentoonstelling Brandmerk! Brandijzers uit 100 jaar jeneverindustrie te zien. Vanaf 1881 gebruikten distillateurs steeds vaker beeldmerken om zich te onderscheiden van hun concurrenten. Op de kisten jenever brandde men met een brandijzer het jenevermerk. De tentoonstelling Brandmerk! Brandijzers uit 100 jaar jeneverindustrie laat een groot aantal van deze unieke brandijzers zien.

Tentoonstelling Rob van der Ven

Vanaf 24 april is er een tentoonstelling in het Jenevermuseum te bezichtigen, waarin werk wordt getoond van kunstenaar Rob van der Ven.
De tentoonstelling duurt tot en met 23 juni 2022.

In tegenstelling tot voorgaande jaren loopt deze tentoonstelling dwars door bestaande tentoonstellingen heen. Om de werken van Rob van der Ven te kunnen bewonderen krijg je bij de balie van het Jenevermuseum een flyer uitgereikt, die precies aangeeft waar de verschillende stukken staan.

Een uitgebreid interview met Rob van der Ven is hieronder te zien.

Burgemeester onthult ‘Gebrandmerkte’ vriendenfles

De jaarlijkse Vriendenfles van de Vrienden van het Jenevermuseum heeft op zondag 24 april 2022 het licht gezien. Burgemeester Cor Lamers onthulde samen met kunstenaar Rob van der Ven de héél bijzondere fles. Voor het eerst kent de Vriendenfles géén opgeplakt etiket maar aan vier zijden ingebrande afbeeldingen.

Het is de achttiende keer dat de Vrienden hun jaarlijkse fles laten verschijnen. De fles bevat de originele moutwijn van het Jenevermuseum en is voorzien van een etiket dat op verzoek door een Schiedamse kunstenaar is ontworpen. Verschillende bekende kunstenaars zoals Jacques Tange, Sjef Hendrickx en Theo Gootjes gingen Rob van der Ven voor.
De fles is in een oplaag van 150 stuks vervaardigd. Leden van de vereniging Vrienden van het Jenevermuseum kunnen er met een speciaal lidmaatschap exclusief over beschikken.

De onthulling van de Vriendenfles 2022 vond plaats op het terras van het Jenevermuseum, in aanwezigheid van zo’n zestig vrienden. Naast de burgemeester mochten ook de kunstenaar en de directeur van het museum Diederik von Bönninghausen een exemplaar in ontvangst nemen.

JWTV maakte een sfeerimpressie van deze zondagmiddag.

Lezing Historische Vereniging over ‘De Neut van Nederland’

De Historische Vereniging Schiedam (HVS) vertelt op zaterdag 2 april 2022 weer het ‘Verhaal van Schiedam’.
Historicus Leroy Fisscher gaat dan nader in op jenever en zijn geschiedenis. Waar kan deze lezing anders plaatsvinden dan in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam? Daarom organiseert de HVS deze lezing in samenwerking met het museum. Toegang tot de lezing op de Graanzolder van het museum is gratis.

Nederlandse imago
Het ‘Verhaal van Schiedam’ wordt op zaterdag 2 april verteld door Leroy Fisscher. De historicus studeerde in september 2021 af aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn lezing ‘De Neut van Nederland’ gaat hij in op de vraag waar het typisch Nederlandse imago van jenever vandaan komt. Eerder gaf Fisscher op uitnodiging van de Historische Vereniging Schiedam de drukbezochte lezing 'De Kleine Goden van het Jeneverrijk'.

De lezing op 2 april in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam, Lange Haven 74, is gratis te bezoeken. Aanvang is 13.00 uur. Houders van een museumkaart worden gevraagd deze te laten scannen. De Historische Vereniging Schiedam biedt bezoekers voorafgaand aan de lezing een kopje koffie of thee aan.

Maand van de Geschiedenis 2022 in Schiedam: Wat een ramp! Lezingenreeks in oktober

Programma Alle lezingen, die afwisselend plaatsvinden bij Jeneverie ‘t Spul en het Nationaal Jenevermuseum, beginnen om 15:00 uur en zijn gratis toegankelijk. Vergeet niet om een plekje te reserveren! Voorafgaand aan de lezing is de bar open. Ook naderhand is er gelegenheid om na te praten met een drankje.

Zaterdag 1 oktober, 15:00 uur: Schiedam in de Middeleeuwen, door dr. Jan Willem Verkaik.
Locatie: Jeneverie ’t Spul, Hoogstraat 92. Reserveren via telefoonnummer: 010-4270642.

Zondag 2 oktober, 15:00 uur: Een ramp voor Schiedam: de drooglegging, door Rob van Klaarwater.
Locatie: Jeneverie ’t Spul, Hoogstraat 92, Schiedam.

Zondag 9 oktober, 15:00 uur: Moord & Brandewijn, door Leroy Fisscher.
Locatie: Nationaal Jenevermuseum, Lange Haven 74.
Reserveren via [email protected].

Zondag 16 oktober, 15:00 uur: Een rampzalige reis: hoe een Schiedamse familie in handen viel van piraten, door Dennis van Holten.
Locatie: Nationaal Jenevermuseum, Lange Haven 74.

Zondag 23 oktober, 15:00 uur: Stolpersteine in Schiedam, door Peter Groeneweg.
Locatie: Jeneverie ’t Spul, Hoogstraat 92. Reserveren via telefoonnummer: 010-4270642.

Zondag 30 oktober: Kasteelruïnes als stille getuigen, door dr. Jan Willem Verkaik.
Locatie: Jeneverie ’t Spul, Hoogstraat 92, Schiedam. Reserveren via telefoonnummer: 010-4270642.

Vaste tentoonstellingen

VASTE OPSTELLING

Het Jenevermuseum kent, naast de branderij, waar te zien is hoe in het verleden jenever werd gestookt, 2 vaste tentoonstellingszalen.

In deze tentoonstellingszalen wordt ingegaan op de historie van de jeneverindustrie, het proces, de mensen, die er werken en de maatschappelijke betekenis van deze industrie voor Nederland en de rest van de wereld.

De vaste opstelling van het Jenevermuseum werd in 2019 en 2020 compleet vernieuwd.

Het bezoeken van deze zalen is een must voor iedereen, die in de geschiedenis van de jeneverindustrie is geïnteresseerd

Wisseltentoonstellingen

Naast de vaste opstelling zijn er in het Jenevermuseum ook regelmatig tijdelijke tentoonstellingen.
Voor iedere tentoonstelling kiezen we een ander thema, met een verrassende invalshoek.
We gebruiken de eigen collectie hierbij als uitgangspunt.
Wisseltentoonstellingen zijn te zien in de Expositiezaal en in de Melcherszaal

EXPOSITIEZAAL

Jenever in de Wereld, De verleiding van jenever
van 2 juni 2020 tot en met eind 2022

De Fransman heeft zijn cognac, de Schot zijn whisky, de Duitser zijn schnaps en de Rus zijn wodka.
En wij? Wij hebben jenever!

In bijna alle uithoeken van de wereld treffen we herinneringen aan van dit typisch Schiedamse product.

In de onlangs vergrootte expositiezaal van het Jenevermuseum wordt ingegaan op de verbreiding en verspreiding van Jenever in de wereld. U kunt daar met eigen ogen zien hoe ver de invloed van Schiedam en zijn jenever reikt.

Recent is aan het thema in deze zaal toegevoegd
het onderwerp: 'Jenever in Nederlands-Indië' tussen 1850 en 1940, waardoor de tentoonstelling nog meer diepgang heeft gekregen.

Melcherszaal. De Stad te Gast

De Stad te Gast
Ter versterking van de band met de stad en om organisaties en instellingen de gelegenheid te bieden zichzelf te presenteren, start het Nationaal Jenevermuseum Schiedam een initiatief met als titel “De Stad te Gast”. Het is een initiatief voor en door de Stad, waarvan veel Schiedammers kunnen profiteren.

Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam stelt de Melcherszaal beschikbaar voor tijdelijke tentoonstellingen, waarvan het idee en het materiaal wordt aangedragen door een (culturele)instelling of een organisatie uit Schiedam. Het idee moet betrekking hebben op Schiedam en op jenever.

Rol van het museum
Het museum stelt de Melcherszaal ter beschikking en organiseert de tentoonstelling samen met de gastorganisator. Waar mogelijk levert het museum objecten en ideeën aan om de tentoonstelling aan te vullen en te verrijken en zo nodig hiervoor fondsen aan te boren.

Stichting De Schiedamse Molens exposeert in het Jenevermuseum

van 14 juli 2022 tot en met 28 augustus 2022

In de Melcherszaal van het Nationaal Jenevermuseum Schiedam zijn deze zomermaanden allerlei kunstwerken te zien met de molens van Schiedam als onderwerp. Schilderijen vormen het leeuwendeel van de tentoonstelling maar er zijn ook fotoportretten en mixed media te bewonderen.

Samenwerking
De expositie ‘Levend Landschap’ van het Stedelijk Museum Schiedam is de aanleiding voor Stichting De Schiedamse Molens om een deel van haar bescheiden eigen collectie te tonen. Dit resulteerde in de tentoonstelling ‘De Molens, het gezicht van Schiedam’ en een samenwerking tussen drie Schiedamse culturele instellingen.
“Tot aan de komst van de maalderij op stoomkracht vormden de windmolens de basis van de jeneverstokerij. Het is dus vanzelfsprekend dat we de werken in het Jenevermuseum exposeren” aldus directeur Hugo Boogaard. “Dit is mede mogelijk gemaakt door ‘De Stad te Gast’; een initiatief van het Jenevermuseum om andere instellingen in Schiedam ruimte te bieden voor een thema-expositie.”

Wat is er te zien?
Naast schilderijen en foto’s op doek uit de collectie van Stichting De Schiedamse Molens wordt er ook werk getoond van het Stedelijk Museum Schiedam, een particuliere collectie en van kunstenaar Aldo Hoeben. Andere kunstenaars zijn Charles Kemper, Lana Mesic, Piet Groen, Adriaan van der Schouw en Herman Paradies.
Boogaard: “De periode waarin deze kunst is gemaakt bestrijkt het einde van de 19e eeuw, het begin van de twintigste eeuw en begin van de 21e eeuw. Daaruit blijkt dat de molens al eeuwenlang bepalend zijn voor het gezicht van Schiedam.”

Opening
De feestelijke opening van ‘De Molens, het gezicht van Schiedam’ vindt plaats op donderdag 14 juli vanaf 16.30 uur. Alle molen- en kunstliefhebbers zijn van harte welkom.
De expositie loopt tot en met 28 augustus en is te bezichtigen op dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 17.00 uur. Een entreebewijs voor het Nationaal Jenevermuseum Schiedam is dan wel noodzakelijk.

Viering van het 30-jarig jubileum van 'Kunst Werkt'

van 26 november 2021 tot en met 16 januari 2022

Om te vieren dat St. KunstWerkt dertig jaar bestaat zijn dertig deelnemende kunstenaars aan de slag gegaan met de iconische 'kelderfles'. Het resultaat is een verscheidenheid aan kunstwerken gebaseerd op echt Schiedams erfgoed.De kunstenaars nemen de bezoekers mee in het achtergrondverhaal van de tentoonstelling tijdens gratis rondleidingen.
Kijk voor meer informatie kijk op de site van KunstWerkt: www.stichtingkunstwerkt.nl

Afsluiting van geslaagde expositie 'Begraven Branders'

De expositie ‘Begraven Branders, vergeten begraafplaats aan de Vlaardingerdijk/Schiedam’ was een succes.
Ondanks de beperkende coronamaatregelen heeft deze expositie en alle bijkomende activiteiten enkele honderden belangstellenden getrokken. Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam en de Historische Vereniging Schiedam kunnen met tevredenheid terug kijken op deze geslaagde samenwerking.

Sinds de start van de expositie op 7 augustus 2021 zijn verschillende activiteiten georganiseerd om de aandacht te vestigen op deze fraaie begraafplaats onderaan de Vlaardingerdijk. Vijf lezingen, uitgave van het boekje ‘Rooms en Rijk’, een bloemlegging en bijeenkomst met nazaten van de branders die daar liggen begraven, en rondleidingen. De aandacht voor de expositie en het onderwerp leidden er tevens toe dat de tentoonstelling met twee weken werd verlengd.

De geschiedenis van de begraafplaats gaat terug naar omstreeks 1850. Tot de sluiting ervan in 1972 vonden vele illustere Schiedammers hier hun laatste begraafplaats. Onder hen vele branders en distillateurs. Op verzoek van de gemeente Schiedam heeft een werkgroep van de Historische Vereniging Schiedam onderzoek gedaan op de voormalige begraafplaats. Uit dit onderzoek kwam zulk bijzonder materiaal tevoorschijn dat een expositie voor de hand lag. In het kader van ‘De Stad Te Gast’ kon de Historische Vereniging Schiedam uitpakken met een grote expositie bij het Nationaal Jenevermuseum Schiedam.

De Historische Vereniging Schiedam houdt met deze expositie ook een pleidooi voor behoud van onder andere het historisch hekwerk bij de voormalige begraafplaats. Maar liefst ruim 200 bezoekers hebben in het museum een petitie hiervoor ondertekend. De handtekeningen zijn tijdens de finissage van de expositie zondag jl. overhandigd aan wethouder Duncan Ruseler (cultuur). De HVS hoopt dat de gemeente Schiedam na de inventarisatie van de graven een volgende stap neemt om deze begraafplaats in oude glorie te herstellen. Ook dan houdt de historische vereniging zich beschikbaar om zich hiervoor in te zetten.

Branders keren terug in het Jenevermuseum

Sinds zaterdag 7 augustus is in de Melcherszaal de expositie ‘Begraven Branders, vergeten begraafplaats aan de Vlaardingerdijk/Schiedam’ te zien. De huidige coronaregels gaven aan een klein gezelschap de gelegenheid de nieuwe directeur Diederik vonBönninghausen te ontmoeten, bij de openingshandeling van wethouder Duncan Ruseler aanwezig te zijn én alvast een kijkje te nemen bij de expositie.
Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam heeft deze bijzondere expositie georganiseerd in nauwe samenwerking met de Historische Vereniging Schiedam. Hiermee heeft het museum ook de aftrap gedaan van het project ‘De Stad te Gast’. Verenigingen of organisaties in Schiedam krijgen daarbij de gelegenheid de Melcherszaal te benutten voor hun activiteiten. De Historische Vereniging Schiedam bijt het spits af met de expositie over de rooms-katholieke begraafplaats onderaan de Vlaardingerdijk.
Lees meer

Begraven Branders

van 7 augustus tot en met 7 november 2021

De Historische Vereniging Schiedam en het Nationaal Jenevermuseum Schiedam organiseren van 8 augustus tot en met 7 november 2021 de bijzondere expositie: ‘Begraven Branders, vergeten begraafplaats aan de Vlaardingerdijk/Schiedam’. Op deze tentoonstelling staat de voormalige rooms-katholieke begraafplaats centraal. De bezoeker krijgt een goed beeld van de vergeten begraafplaats aan de Vlaardingerdijk waar vele branders van de toenmalige ‘bovenklasse’ van Schiedam zijn begraven.

Tentoonstelling
Op de tentoonstelling is veel aandacht voor de branders, die aan de Vlaardingerdijk zijn begraven. Zij vormden door hun machtige posities een belangrijk deel van de lokale geschiedenis. De brandersfamilies waren vaak prominent aanwezig in Schiedam, in het bestuur en maatschappelijke organisaties. De brandersfamilies waren dikwijls door huwelijken met elkaar verweven. Dit valt op de begraafplaats aan de hand van de namen op de grafstenen duidelijk te constateren. Sommige namen van bekende branders leven nog voort in de Jeneverstad; denk aan de firma’s Herman Jansen en Nolet.

Er zijn vele foto’s van de ruim twintig branders die op de expositie vertegenwoordigd zijn, maar ook hun bedrijven en producten worden belicht. Ook ander illustratief materiaal is in het Jenevermuseum te bewonderen. Denk aan informatie over de geschiedenis van de branderijen, mouterijen en distilleerderijen, plus etiketten, flessen, bidprentjes en andere kwetsbare collectiestukken.

Proost, Gootjes biedt troost

van 16 mei tot en met 25 juli 2021

De Vrienden van het Jenevermuseum geven jaarlijks een bijzondere fles uit. Het etiket van deze fles ‘Old Schiedam’ wordt speciaal ontworpen door een Schiedamse kunstenaar. Dit jaar is het etiket voor de Vriendenfles 2021 vervaardigd door de bekende Schiedamse kunstenaar, Theo Gootjes.

Wanneer we weer opengaan, kan een tentoonstelling van Theo Gootjes worden bezocht die hijzelf uit eigen werk heeft samengesteld onder de titel: Proost, Gootjes biedt troost!

Verwacht in 2022

Brandijzers in de Steeg van Sjef Henderickx

Brandijzers, de naam zegt het al, werden gebruikt voor het brandmerken van "kelders" (kisten met jeneverflessen) en van fusten. Elke branderij in Schiedam had zijn eigen specifieke ijzer. Sjek Henderickx heeft deze brandijzers verwerkt in een ontwerp voor de Locomotiefsteeg.

Door de afdrukken van deze historische brandijzers een plaats te geven in het plaveisel van de Locomotiefsteeg wordt de geschiedenis van de vele merken en soorten jenevers, die Schiedam heeft voortgebracht, levend gehouden.

Voorgaande tentoonstellingen

Benieuwd naar eerdere tentoonstellingen in Museummolen en Jenevermuseum?
Ga dan naar het tentoonstellingsarchief.